Style wychowawcze styl autorytatywny

Style wychowawcze – styl autorytatywny

Po opisaniu autorytarnego i permisywnego stylu wychowania przyszedł czas na styl autorytatywny czyli zbalansowany.

Style wychowania autorytarny, permisywny, autorytatywny, zaniedbujący
Style wychowania

Co to jest styl autorytatywny?

Zdaniem Schaffera (2015) styl autorytarny jest zarazem kontrolujący i elastyczny, rodzice wyznaczają swoim dzieciom wiele rozsądnych zasad. Czym jeszcze charakteryzuje się styl autorytatywny? Rodzice autorytatywni:

  • tłumaczą dlaczego zasady mają sens i czemu służą;
  • rzeczywiście pilnują czy zasady są przestrzegane;
  • dostrzegają punkt widzenia dziecka i reagują na niego;
  • zachęcają dzieci do uczestnictwa w rodzinnym podejmowaniu decyzji.

Podsumowując za Schafferem można powiedzieć, że:

“Rodzice sprawują kontrolę w racjonalny, demokratyczny sposób, uznający i szanujący perspektywę ich dziecka.”

Schaffer (2015)

Styl autorytatywny – konsekwencje

Dzieci rodziców autorytatywnych mają wysokie kompetencje poznawcze i społeczne, a w wieku nastoletnim ujawniają wysoką samoocenę, doskonałe umiejętności społeczne, prospołeczną postawę i znakomite osiągnięcia szkolne (Baumrind 1967). Potwierdzają to tureckie badania (2016), z których wynika że wysoka samoocena u nastolatków wiąże się z akceptującą postawą rodziców i ich zaangażowaniem, podobnie badania Aremu (2018) potwierdzają, że elastyczne rodzicielstwo wiąże się z wyższą samooceną u dzieci.

Podlesak (2017) zauważa ponadto, że dzieci rodziców autorytarnych są relatywnie najmniej wybredne przy jedzeniu, co wiąże się z zastosowaniem przez rodziców skutecznych strategii zachęcania do kosztowania. Najnowsze badania potwierdzają, że autorytatywne rodzicielstwo wiąże się z kształtowaniem zdrowych nawyków żywieniowych i sprzyja zachowaniu przez dzieci odpowiedniego BMI (Kiefner-Burmeister, Hinman 2020). Nawet nawyki dentystyczne są lepsze u dzieci z rodzin autorytatywnych, co oczywiście może się przekładać na mniejszą ilość problemów stomatologicznych (Viswanath 2020).

Wiele badań podkreśla rolę stylu autorytatywnego (zbalansowanego) jako czynnika chroniącego przed nadużywaniem alkoholu i innych substancji w wieku dorastania (np. Garcia i wsp. 2019), chociaż badania Clark (2015) pokazały, że popadanie w ciężkie ciągi alkoholowe w wieku 12 lat jest najrzadsze w rodzinach autorytarnych (stanowczych i nieuprzejmych). Byłabym ostrożna z wyciąganiem daleko idących wniosków. Hartman i wsp. (2015) zauważyli na przykład, że większy autorytaryzm matek sprzyja zatajaniu prawdy przez nastolatków i ukrywaniu swojego picia oraz gorszej samokontroli, w przeciwieństwie do posiadania autorytarnego ojca. Myślę, że sięganie przez młodzież po substancje psychoaktywne tak legalne jak i nielegalne wynika z wielu zmiennych, które należałoby uwzględnić w badaniach, aby były jak najbliższe rzeczywistości. Co więcej uważam, że pomiędzy eksperymentowaniem z substancjami, a regularnym ich używaniem w sposób szkodliwy może być znacząca różnica, choć prawdopodobnie trudna do uchwycenia w badaniach naukowych.

Styl autorytatywny – jak to się robi?

Korzyści płynące z autorytatywnego rodzicielstwa są duże zarówno dla dzieci jak i dla rodziców, ten spokój jest bezcenny, chociaż oczywiście zmiany wymagają wysiłku. Pierwszym krokiem jest zaciekawienie, czytanie artykułów takich jak ten, szukanie i uczenie się od innych nowych strategii wychowawczych. Spójną koncepcję wychowania prezentuje Jane Nelsen, dzięki jej “Pozytywnej Dyscyplinie” można krok po kroku uczyć się autorytatywnego rodzicielstwa. Jej koncepcja łączy wiele podejść, zapewne wyda się znajoma fanom Jaspera Juula, Alfreda Adlera czy Rosenberga. Jej atutem jest prosty język, przekonywujące i rozsądne argumenty oraz gotowe rozwiązania, które można zaadaptować dla swojej rodziny, w sposób odpowiedni dla konkretnych osób tworzących wspólny dom. Rozumiejąc ogólną ideę (“Ludzie zachowują się lepiej, gdy czują się lepiej”) łatwo będzie znaleźć inne wartościowe pomysły, których jest pełno w około, a w końcu możliwe będzie generowanie własnych rozwiązań. Problemy zmienią się z katastrofy w okazję do twórczego uczenia się na błędach.

Jeśli uważasz nasze treści za wartościowe podziel się nimi z bliskimi osobami lub napisz komentarz lub uzupełnij ankietę. To pomaga nam zwiększyć zasięg i dotrzeć naszym materiałom do szerszego grona odbiorców, dla których dbanie o zdrowie jest ważne.

Jeśli chcesz jeszcze lepiej dbać o zdrowie dołącz do naszej bezpłatnej grupy facebookowej gdzie otrzymasz od nas w prezencie więcej materiałów i wsparcie społeczności. Zapraszamy Cię także do polubienia naszej strony na FB, dzięki temu będziesz na bieżąco ze wszystkimi naszymi publikacjami. Posłuchaj też naszego Podcastu o Zdrowiu na Spotify.

Wnioskami i pytaniami możesz się z nami podzielić w komentarzach. Odpowiadamy zwykle we wtorki i piątki. A tymczasem bądź zdrów! Bądź zdrowa!

Bibliografia:
Aremu, T. A., John-Akinola, Y. O., & Desmennu, A. T. (2018). Relationship Between Parenting Styles and Adolescents’ Self-Esteem. International Quarterly of Community Health Education, 0272684X1881102. doi:10.1177/0272684×18811023 

Devrim Akdemir,Tuna Çak ,Cihan Aslan, Büşra Sultan Aydos, Kevser Nalbant, Füsun Çuhadaroğlu-Çetin, Predictors of self-esteem in adolescents with a psychiatric referral. Hacettepe University Faculty of Medicine, 2016 Ankara, Turkey, The Turkish Journal of Pediatrics

Smetana, J. G. (2017). Current research on parenting styles, dimensions, and beliefs. Current Opinion in Psychology, 15, 19–25. doi:10.1016/j.copsyc.2017.02.012 

Schaffer D, Kipp K Psychologia rozwoju od dziecka do dorosłości. Gdańsk 2015, Harmonia Universalis.

Podlesak, A. K., Mozer, M. E., Smith-Simpson, S., Lee, S.-Y., & Donovan, S. M. (2017). Associations between Parenting Style and Parent and Toddler Mealtime Behaviors. Current Developments in Nutrition, 1(6), e000570. doi:10.3945/cdn.117.000570 

Viswanath, S., Asokan, S., Geethapriya, P., & Eswara, K. (2020). Parenting Styles and their Influence on Child’s Dental Behavior and Caries Status: An Analytical Cross-Sectional Study. Journal of Clinical Pediatric Dentistry, 44(1), 8–14. doi:10.17796/1053-4625-44.1.2

Kiefner-Burmeister, A., & Hinman, N. (2020). The Role of General Parenting Style in Child Diet and Obesity Risk. Current Nutrition Reports. doi:10.1007/s13668-020-00301-9
Garcia, O. F., Serra, E., Zacares, J. J., Calafat, A., & Garcia, F. (2019). Alcohol use and abuse and motivations for drinking and non-drinking among Spanish adolescents: do we know enough when we know parenting style? Psychology & Health, 1–20. doi:10.1080/08870446.2019.1675660
Clark, T. T., Yang, C., McClernon, F. J., & Fuemmeler, B. F. (2015). Racial differences in parenting style typologies and heavy episodic drinking trajectories. Health Psychology, 34(7), 697–708. doi:10.1037/hea0000150

Hartman, J. D., Patock-Peckham, J. A., Corbin, W. R., Gates, J. R., Leeman, R. F., Luk, J. W., & King, K. M. (2015). Direct and indirect links between parenting styles, self-concealment (secrets), impaired control over drinking and alcohol-related outcomes. Addictive Behaviors, 40, 102–108. doi:10.1016/j.addbeh.2014.08.009  

Jedna odpowiedź

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola oznaczone są *