“Dlaczego? Bo ja tak mówię!”

Styl autorytarny w rodzicielstwie nadal jest dość popularny. Kiedy pojawiają się kolejne doniesienia medialne o dzieciach lub młodzieży, które popełniły jakiś przestępczy czyn często dają się słyszeć oburzone głosy pomstujących na „bezstresowe wychowanie”. Ostatnio pod wpływem sprawy z “Pasterzem serca dziecka”, jaką nagłośniła Pani Magdalena Komsta, ponownie rozgorzała dyskusja na temat tego, czy należy bić dzieci. Argumenty zwolenników klapsów, jakie pojawiają się w dyskusjach to:

„Mnie ojciec bił i wyrosłem na porządnego człowieka”

„Tak, czyli mamy pozwolić aby bachory wchodziły nam na głowę?”

„I znowu lewica robi z normalnych ludzi jakąś patologię”.

Wydaje mi się (nie wiem czy słusznie), że podobne komentarze wynikają z braku wiedzy i umiejętności, co nie jest żadną ujmą. Zwykle nie wiemy i nie umiemy różnych rzeczy zanim się ich nie nauczymy. Dlaczego z rodzicielstwem miałoby być inaczej?  Sądzę, że rodzicom brakuje alternatywy, myślą, że mają do wyboru albo przymusić dzieci do swojej woli za pomocą nagród i kar (w tym fizycznych), albo pozwolić im na co im się żywnie podoba.

Pierwsza opcja wiąże się często z poczuciem winy, a druga z bezradnością. Co ciekawe, jedna prowadzi do drugiej. Jesteśmy wymagający w stosunku do dzieci, ale pod wpływem poczucia winy skrajnie łagodzimy podejście, by za chwilę znowu przesadzać z wymaganiami. I tak w koło Macieju. Na szczęście są inne opcje, jednak zanim do nich przejdę, omówię wszystkie style wychowawcze. Uważam, że warto.

Dzisiaj opisuję autorytarny styl wychowawczy.

Co to jest styl autorytarny

Charakteryzuje się tym, że w domu panuje wiele zasad, które muszą być bez wyjątku, bezwzględnie przestrzegane. Odstępstwa od reguł są niemile widziane i wiążą się z represjami. Dzieciom nie tłumaczy się z czego zasady wynikają i dlaczego są ważne, oczekuje się od nich całkowitego posłuszeństwa. Rodzicom autorytarnym brakuje wrażliwości na odmienne punkty widzenia swoich dzieci, dziecko ma akceptować zasady i szanować autorytet rodzica.

Styl autorytarny – konsekwencje

Klasyczne badania Baumrind (1967, 1971 w Schaffer 2015) pokazują, że dzieci rodziców autorytarnych mają średnie osiągnięcia szkolne, umiejętności społeczne i kompetencje poznawcze. Zauważono, że dzieci w wieku przedszkolnym, których rodzice prezentowali styl autorytarny wyglądały na nieszczęśliwe, gorzej radziły sobie z emocjami, przejawiały zmienność nastrojów i łatwo było je zdenerwować.

Badania Podlesak (2017) pokazują, że dzieci autorytarnych rodziców są bardziej wybredne przy jedzeniu. Mają ponadto trudności w kontroli poziomu cukru we krwi, jeśli cierpią na cukrzycę typu pierwszego (Noser i wsp. 2018), a w wieku nastoletnim częściej wykazują zachowania agresywne (Moreno-Ruis i wsp. 2018). Badania Clark i wsp. (2015) pokazały pewne korzyści z autorytarnego rodzicielstwa. Dzieci rodziców autorytarnych rzadziej wpadają w ciągi alkoholowe w wieku 12 lat niż dzieci rodziców permisywnych (czyli pozwalających na wszystko) oraz prezentujących zbalansowany styl wychowania.  Być może w pewnych kwestiach lepiej być bardziej stanowczym, ale te wnioski nie są oczywiste, zwłaszcza, że w badaniu Luk (2016) dowiedziono, że dzieci autorytarnych matek częściej prześladowały innych uczniów i miały problemy alkoholowe. Wygląda na to, że skłonność do używania alkoholu w ogóle i tendencja do popadania w ciągi alkoholowe mogą zależeć od różnych czynników.

Generalnie badania pokazują, że styl wychowania w którym używane są kary cielesne, krzyki, besztanie, zawstydzanie i wzbudzanie poczucia winy, charakterystyczne dla stylu autorytarnego, wiąże się z negatywnymi konsekwencjami dla dzieci (Smetana 2017).

Czy to oznacza, że jako rodzice jesteśmy skazani na pobłażanie i bezradność w obliczu wyzwań zgotowanych nam przez własne dzieci? Nie! Styl permisywny to kolejna skrajność, którą także wkrótce opiszemy. Na deser zostawiamy styl autorytatywny, złoty środek, przepięknie opisany w książkach Jane Nelson pt. „Pozytywna Dyscyplina”.

Żeby dowiedzieć się jaka jest alternatywa dla pobłażania i karania przeczytaj artykuł o stylu autorytatywnym!

Posłuchaj na Spotify naszego Podcastu o zdrowiu!

Jeśli uważasz nasze treści za wartościowe podziel się nimi z bliskimi osobami lub napisz komentarz. To pomaga nam zwiększyć zasięg i dotrzeć naszym materiałom do szerszego grona odbiorców, dla których dbanie o zdrowie jest ważne.

Jeśli chcesz jeszcze lepiej dbać o zdrowie dołącz do naszej bezpłatnej grupy facebookowej gdzie otrzymasz od nas w prezencie więcej materiałów i wsparcie społeczności. Zapraszamy Cię także do polubienia naszej strony na FB, dzięki temu będziesz na bieżąco ze wszystkimi naszymi publikacjami.

Wnioskami i pytaniami możesz się z nami podzielić w komentarzach. Odpowiadamy zwykle we wtorki i piątki. A tymczasem bądź zdrów! Bądź zdrowa!

Bibliografia:

Schaffer D, Kipp K Psychologia rozwoju od dziecka do dorosłości. Gdańsk 2015, Harmonia Universalis.

Podlesak, A. K., Mozer, M. E., Smith-Simpson, S., Lee, S.-Y., & Donovan, S. M. (2017). Associations between Parenting Style and Parent and Toddler Mealtime Behaviors. Current Developments in Nutrition, 1(6), e000570. doi:10.3945/cdn.117.000570 

Noser, A. E., Majidi, S., Finch, J., Clements, M. A., Youngkin, E. M., & Patton, S. R. (2018). Authoritarian parenting style predicts poorer glycemic control in children with new-onset type 1 diabetes. Pediatric Diabetes. doi:10.1111/pedi.12726 

Moreno-Ruiz D, Estévez E, Jiménez TI, Murgui S.Parenting Style and Reactive and Proactive Adolescent Violence: Evidence from Spain. Int J Environ Res Public Health. 2018 Nov 24;15(12). pii: E2634. doi: 10.3390/ijerph15122634

Clark, T. T., Yang, C., McClernon, F. J., & Fuemmeler, B. F. (2015). Racial differences in parenting style typologies and heavy episodic drinking trajectories. Health Psychology, 34(7), 697–708. doi:10.1037/hea0000150 

Luk, J. W., Patock-Peckham, J. A., Medina, M., Terrell, N., Belton, D., & King, K. M. (2016). Bullying Perpetration and Victimization as Externalizing and Internalizing Pathways: A Retrospective Study Linking Parenting Styles and Self-Esteem to Depression, Alcohol Use, and Alcohol-Related Problems. Substance Use & Misuse, 51(1), 113–125. doi:10.3109/10826084.2015.1090453 

Kurman, J., Rothschild-Yakar, L., Angel, R., & Katz, M. (2015). How Good Am I? Implicit and Explicit Self-Esteem as a Function of Perceived Parenting Styles Among Children With ADHD. Journal of Attention Disorders, 108705471556959. doi:10.1177/1087054715569599 

Smetana, J. G. (2017). Current research on parenting styles, dimensions, and beliefs. Current Opinion in Psychology, 15, 19–25. doi:10.1016/j.copsyc.2017.02.012