Hortiterapia – terapia ogrodem.

Intuicyjnie większość osób zdaje sobie sprawę z tego, że obcowanie z naturą pomaga ukoić nerwy. Nieliczni są za to zaznajomieni z tajnikami hortiterapii, a szkoda. Znając podstawowe zasady terapii ogrodem możemy uczynić nasz odpoczynek jeszcze bardziej relaksującym. Dla wzmocnienia efektu dodaliśmy kilka relaksujących obrazów przyrody. Co to jest hortiterapia?

Hortiterapia, talasoterapia – co to jest

Koncepcja wykorzystania natury do wspomagania procesu leczenia jest znana od wieków. Hortiterapia czyli ogrodolecznictwo lub bardziej znana talasoterapia (leczenie klimatem morskim) to tylko niektóre z przykładów. Program terapii może być bardzo zróżnicowany i dostosowany do potrzeb pacjentów z różnymi problemami, hortiterapia udowodniła swoją skuteczność we wspomaganiu leczenia takich zaburzeń, chorób i trudności jak:

• urazy fizyczne i schorzenia neurologiczne;

• choroba Alzheimera, autyzm, depresja, zespół stresu pourazowego;

• zaburzenia sensoryczne (problemy ze wzrokiem i słuchem);

• schorzenia onkologiczne,

• schorzenia związane z wiekiem,

• uzależnienia,

• wykluczenie społeczne (więźniowie, bezdomni, osoby samotne).

Wiele z tych problemów dotyka osób w wieku starszym i poprodukcyjnym. Społeczeństwo się starzeje w związku z czym warto inwestować w profilaktykę i przedłużyć sprawność psychofizyczną.

Najszybszy rozwój hortiterapii przypada na koniec dwudziestego wieku. W krajach wysoko rozwiniętych hortiterapia jest często integrowana z rehabilitacją, a samo ogrodolecznictwo jest propagowane przez szereg organizacji. W Niemczech w małej miejscowości Ulm znajduje się na przykład Szpital zajmujący się leczeniem chorych neurologicznie np. po udarach. Przy szpitalu mieści się ogród z częścią typowo rekreacyjną, z której mogą korzystać mieszkańcy miasteczka, jednak druga część ogrodu jest wyjątkowa – dedykowana pacjentom. Ta część ogrodu zaprojektowana jest w taki sposób, aby przechadzka ćwiczyła propriocepcję i kontrolę stawów, np. za sprawą przechadzania się po nierównym acz bezpiecznym podłożu.

Jak rozwijała się hortiterapia

Kamieniem milowym były badania Rogera Urlicha. Zauważył on, że szybciej zdrowieją ci pacjenci szpitala, których okna skierowane są na naturalne otoczenie niż ci, którzy widzą tylko gołą ścianę.

Widok zieleni za oknem pozytywnie wpływa także na:

• redukcję stresu, napięcia i agresji, 
• obniżenie ciśnienia,
• zmniejszenie zapotrzebowania na środki przeciwbólowe,
• poprawę kondycji fizycznej,
• zwiększenie siły i masy mięśniowej,
• poprawę koordynacji i równowagi,
• zmniejszenie się uczucia osłabienia oraz zwiększenie gotowość do podejmowania nowych zadań,
• poprawę ogólnego nastroju.

Okazuje się, że fatalny widok za oknem nie stanowi przeszkody. Obrazy natury również działają relaksująco. Szczególnie chętnie wybieramy obrazy drogi zachęcającej by iść przed siebie oraz obrazy natury ze zwierzętami (zwłaszcza ptakami). Badania wykazują, że pięciominutowe przyglądanie się przyrodzie przed wystąpieniem stresora wzmacnia regenerację autonomiczną (Deb 2020 za Brown i wsp. 2013).

Ergoterapia w ogrodzie

Z rehabilitacyjnego punktu widzenia na uwagę zasługuje nie tylko bierne wykorzystanie ogrodu, kojące układ nerwowy, ale i czynne formy leczenia, gdzie infrastruktura ogrodu może pełnić rolę toru przeszkód lub przyrządów do ćwiczeń równowagi i koordynacji. Same prace ogrodnicze są ciekawą formą aktywności fizycznej zwłaszcza dla seniorów. W ogrodzie przyjemnie się przebywa, a jego estetyka zachęca do spędzania czasu na świeżym powietrzu. Należy pamiętać, że sama relacja pacjent/środowisko naturalne inicjuje proces leczenia, a dodatkowe formy terapii organizowane przez personel wzmacniają ten proces.

Aktualnie w fizjoterapii coraz większym zainteresowaniem cieszą się wszelkie kompleksowe globalne oddziaływania na organizm człowieka. Podejście holistyczne staje się powszechniejsze, pacjenci chcą być spostrzegani nie przez pryzmat swoich chorych narządów, lecz traktowani całościowo. Środowisko w jakim dochodzi się do zdrowia ma fundamentalne znaczenie dla poczucia bezpieczeństwa, a trzeba pamiętać, że regenerujemy się najlepiej gdy czujemy się bezpiecznie.

Wszystkie osoby zainteresowane teorią poliwagalną zapraszamy do naszej grupy na facebooku, gdzie wymieniamy się doświadczeniami związanymi ze stresem i radzeniem sobie z napięciem.

Posłuchaj na Spotify naszego Podcastu o zdrowiu!

Jeśli uważasz nasze treści za wartościowe podziel się nimi z bliskimi osobami lub napisz komentarz. To pomaga nam zwiększyć zasięg i dotrzeć naszym materiałom do szerszego grona odbiorców, dla których dbanie o zdrowie jest ważne.

Jeśli chcesz jeszcze lepiej dbać o zdrowie dołącz do naszej bezpłatnej grupy facebookowej gdzie otrzymasz od nas w prezencie więcej materiałów i wsparcie społeczności. Zapraszamy Cię także do polubienia naszej strony na FB, dzięki temu będziesz na bieżąco ze wszystkimi naszymi publikacjami.

Wnioskami i pytaniami możesz się z nami podzielić w komentarzach. Odpowiadamy zwykle we wtorki i piątki. A tymczasem bądź zdrów! Bądź zdrowa!

Bibliografia:

1. Latowska M. ogrody terapeutyczne- miejsca biernej i czynnej “zielonej terapii”
2. Górska-Kłęk L. i wsp. Hortiterapia – metodą uzupełniającą w fizjoterapii. Fizjoterapia 2009, 17, 4, 71-77.
3. Ulrich R. S. View through a window may influence recovery from surgery. Science, 1984, 1224, (4647), 420-421
4. Deb D. Teoria poliwagalna w psychoterapii, 2020 Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego