Na czym polegają zaburzenia schematu ciała? Oliver Sacks w swojej książce pt. „Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem” opisuje pacjenta, który przysporzył sporo kłopotu personelowi na oddziale neurologii. Nowoprzybyły pacjent cały dzień zachowywał się zwyczajnie i grzecznie, problemy pojawiły się później. Kiedy pacjent wybudził się z drzemki, momentalnie wylądował na podłodze po czym zaczął się awanturować. Sacksa wezwano, aby przyjrzał się tej sprawie. Pacjent wyjaśnił, że gdy tylko się obudził spostrzegł w swoim łóżku obcą nogę! Uzmysłowił sobie, że jakaś najpewniej pijana pielęgniarka musiała zeń okrutnie zażartować – ukradła nogę z kostnicy i wrzuciła mu do łóżka. Kiedy mężczyzna starał się wyrzucić nogę z łóżka sam także z niego wypadł i ze zgrozą odkrył, że jest do niej w jakiś sposób przytwierdzony!
„Chwycił nogę z niezwykłą siłą obiema rękami i próbował oderwać od swojego ciała, a kiedy to się nie udało zaczął z wściekłością walić w nią rękami. – Powoli – powiedziałem. – Proszę się uspokoić! Proszę się tak nie przejmować! Nie waliłbym tak w tę nogę. – A dlaczego nie? – spytał wojowniczo. – Bo to jest p a ń s k a noga – odparłem. – Nie poznaje pan własnej nogi? Gapił się na mnie wzrokiem, w którym mieszało się ogłupienie, niedowierzanie, strach i rozbawienie z dodatkiem żartobliwej podejrzliwości. – O doktorku! – zawołał – Struga pan ze mnie wariata! Zmówił się pan z tą pielęgniarką. Nie powinien pan tak robić w konia pacjentów. „
(Oliver Sacks „Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem” Zysk i S-ka, 1996)
Pacjent absolutnie nie chciał uwierzyć, że obca, wstrętna i obrzydliwa kończyna to jego własna noga.
Anozognozja – zaburzenia schematu ciała
Termin anozognozja oznacza niezdolność do dostrzegania własnej choroby. Termin został stworzony przez Babińskiego, który opisywał za jego pomocą pacjentów niezdających sobie sprawy z własnego, lewostronnego porażenia, lub nie zwracali na nie uwagi (zespół Babińskiego). Obecnie termin ten odnosi się do wszelkich sytuacji, w których chory nie zdaje sobie sprawy ze swojego defektu. Przy zespole Babińskiego uszkodzenia mózgu zwykle są duże i obejmują między innymi prawy płat ciemieniowy. Zaburzenia często przybierają postać przypominającą urojenia – jak w opisanym przez Sacksa przypadku. To jednak nie są klasycznie rozumiane urojenia, chory po prostu stara się w jakiś sposób zracjonalizować swoje osobliwe doświadczenia, chwytając się każdej, nawet najbardziej absurdalnej deski ratunku.
Walsh (2016) pisze o pokrewnym objawie, który mniej rzuca się w oczy. Niektórzy pacjenci zaniedbują jedną połowę swojego ciała nie poświęcając jej uwagi, mimo tego, że potrafią nią poruszać. Taki chory może ubierać się w połowie, malować tylko połowę twarzy, lub czesać połowę głowy. Apraksja ubierania się (lub zaniedbywanie pomijanej połowy ciała), gdyż tak nazywa się ten zespół, wiąże się często z zaniedbywaniem przestrzeni zewnętrznej, który wcześniej opisaliśmy.
Więcej artykułów na podobne tematy znajdziesz w zakładce pt. neuropsychologia
Bibliografia:
Walsh K, Darby D Neuropsychologia Kliniczna, Sopot 2016, GWP
