Techniki ułatwiające naukę nie są powszechnie znane, a jeśli już ktoś je poleca, rzadko kiedy odwołuje się do ich skuteczności. My publikujemy dane w oparciu o przegląd badań, czytając nasz artykuł dowiesz się, w jakich sytuacjach stosować różne techniki. Dziś opisujemy wyjaśnianie (self-explenation) zaś ostatnio pisaliśmy o rozbudowanym pytaniu, a wkrótce opiszemy podsumowywanie.
Wyjaśnianie (Self-explanation)
Technika polega na tłumaczeniu sobie w jaki sposób nowe informacje są powiązane z już posiadanymi lub uzasadnieniu kroków podjętych w celu rozwiązania problemu. Ucząc się należy zadawać sobie pytania typu: „Co to zdanie dla mnie oznacza? Jakie nowe informacje wnosi i w jaki sposób wiąże się z informacjami, które już posiadam?”.
Warunki uczenia się – Techniki ułatwiające naukę
W badaniach dowiedziono, że wyjaśnianie działa nieco lepiej, jeśli stosuje się je w trakcie rozwiązywania problemu. Jeśli jest używane retrospektywnie również przynosi pozytywne efekty, jednak są one mniejsze. Wyjaśnianie działa optymalnie wtedy, kiedy odpowiedzi są generowane przez uczniów spontanicznie, wyjaśnienia podane na tacy są mniej skuteczne.
Charakterystyka ucznia:
Metoda sprawdza się u uczniów z każdej grupy wiekowej, od najmłodszych (przedszkole) po bardziej zaawansowanych (studenci).
Typ materiału – Techniki ułatwiające naukę
Wyjaśnianie ułatwia przyswajanie wiedzy z wielu różnych obszarów i jednocześnie sprawdza się jako pomoc w rozwiązywaniu różnego typu problemów, także zagadek logicznych. Usprawnia nawet naukę gry w szachy. Jest metodą szczególnie pomocną w nauce matematyki. Uczniowie, którzy stosują tę metodę bardziej doceniają zdobywane informacje, spostrzegając je jako użyteczne praktycznie.
Rodzaj testu
Technika wyjaśniania wspomaga odpowiadanie na pytania otwarte, pytania zamknięte, uzupełnianie luk, dopasowywanie i odpowiadanie na pytania testowe wielokrotnego wyboru. Metoda wyjaśniania w nauce matematyki pomaga uczniom w rozwiązywaniu zadań zarówno małego jak i dużego transferu. Zadania małego transferu charakteryzują się tym, że od ćwiczeń teoretycznych opracowywanych przy pomocy wyjaśniania różniły się tylko liczbami, zaś podstawowa struktura była taka sama. Zadania dużego transferu różnią się od ćwiczeń teoretycznych także strukturą, są bardziej odległe i wymagają większego zaangażowania poznawczego.
Efektywność
Dotychczas przeprowadzono niewiele badań nad trwałością uczenia się za pomocą wyjaśniania, ale jeśli chodzi o wiek uczniów i rodzaj zadań metoda dowiodła swojej użyteczności. Technika wymaga jednak wysiłku i koncentruje uwagę na pewnego typu wiadomościach z pomijaniem innych, potencjalnie ważnych informacji. W związku z tym jej stosowanie wymaga staranności i przeszkolenia uczniów. Bez wątpienia jest to technika skuteczniejsza od uczenia się nieukierunkowanego.
Bibliografia:
Rittle-Johnson, B., & Loehr, A. M. (2016). Eliciting explanations: Constraints on when self-explanation aids learning. Psychonomic Bulletin & Review, 24(5), 1501–1510. doi:10.3758/s13423-016-1079-5
Dunlosky, J., Rawson, K. A., Marsh, E. J., Nathan, M. J., & Willingham, D. T. (2013). Improving Students’ Learning With Effective Learning Techniques. Psychological Science in the Public Interest, 14(1), 4–58. doi:10.1177/1529100612453266
