Hipnoporód – Fizjologia porodu

Część pierwsza: Ból porodowy

Hipnoza (jak można przeczytać w naszym wcześniejszym artykule pt. hipnoza kliniczna- czary czy terapia) to metoda polegająca na wzbudzaniu u pacjenta stanu zwiększonej koncentracji na pewnych bodźcach, z wyłączaniem uwagi na bodźce mało znaczące, w trakcie której zwiększa się podatność na sugestie. W trakcie hipnozy używa się pewnych gestów i słów w taki sposób, aby osiągnąć zamierzone rezultaty (Coldrey, Cyna 2004), na przykład lepsze przygotowanie do porodu, uwolnienie się od lęku związanego z porodem czy nawiązanie kontaktu z nienarodzonym dzieckiem. W jaki sposób hipnoporód może być użyteczny właśnie dla Ciebie?

Do czego zatem potrzebna jest rodzącej kobiecie wiedza na temat fizjologii porodu? Czy to naturalne zjawisko, jakim jest poród nie powinno dziać się samo? Jak pokazują badania – edukacja przedporodowa zmniejsza lęk i zwiększa akceptację ciąży (Karabulut i wsp. 2015). Poród i tak wydarzy się sam, bez udziału świadomej woli, tak jak oddychanie i bicie serca. Ucząc się o tym jak przebiega poród będziesz mogła uspokoić swój racjonalny umysł porcją informacji, dzięki którym w każdej chwili tego wspaniałego wydarzenia będziesz wiedzieć co się z Tobą dzieje. Pożegnanie obaw wynikających z niewiedzy pozwoli Ci w pełni cieszyć się tym niezwykłym wydarzeniem, którego zwieńczeniem będzie wyczekiwane spotkanie z Twoim dzieckiem. Najkorzystniej byłoby, gdybyś mogła zapomnieć o wszelkich faktach i zaczęła cieszyć się chwilą. Mam jednak poczucie, że łatwiej Ci będzie zaufać swojemu ciału jeśli czegoś się o nim dowiesz.

Co się dzieje z moim ciałem w trakcie porodu

Zapewne wiesz już sporo na temat przebiegu porodu – znasz jego fazy i wiesz jakich odczuć możesz się spodziewać. Ten artykuł wyposaży Cię w dodatkową wiedzę na temat tego czym jest ból i jak wpływa on na doświadczenie porodu.

Ból w trakcie porodu – nie taki diabeł straszny (hipnoporód)

Zapewne zaciekawi Cię fakt, że większe czy mniejsze doświadczanie bólu nie ma związku z satysfakcją płynącą z porodu (Ullman 2010). Dobrze przeczytałaś: badania wykazały brak związku pomiędzy płynącą z porodu satysfakcją, a doświadczeniem bólu. Osobiste oczekiwania, jakość opieki ze strony personelu, relacja między rodzącą a personelem oraz zaangażowanie rodzącej w proces podejmowania decyzji mają większy wpływ na to, czy kobieta jest usatysfakcjonowana porodem niż doświadczanie dyskomfortu. Możesz czuć ból i jednocześnie radość, satysfakcję i poczucie mocy, które po wielokroć przewyższają nieprzyjemne doświadczenie. Może warto zatem zmienić nieco sposób myślenia i zamiast o „uldze w bólu” pomyśleć o „pracy z bólem”?  Jak dowiadujemy się z kolejnych badań kobiety, które są odpowiednio przygotowane i wspierane produkują w trakcie porodu endogenne substancje przeciwbólowe same z siebie. Substancje te wspomogą Cię w pracy z bólem, co pozytywnie wpłynie na Twoje poczucie własnej skuteczności i dostarczy głębokiej satysfakcji, co z kolei wzmocni u Ciebie poczucie kompetencji w związku z wymaganiami macierzyństwa (Lowe 2002; Lundgren i wsp. 1998). Dzięki doświadczaniu bólu w organizmie zachodzą rozmaite zmiany hormonalne, które wspomagają wszystkie procesy niezbędne do bezpiecznego urodzenia dziecka (Leap 2010), ból jest także sygnałem dla rodzącej kobiety by znalazła bezpieczne miejsce i otoczyła się wspierającymi osobami (Lowe 2002). Ból pomaga także wybrać kobiecie pozycję, która będzie dla niej najbardziej odpowiednia i sprawi, że jej wysiłek będzie efektywnie spożytkowany (Odent 1987).

Hipnoporód – wymiary bólu

Każdy ból składa się z kilku elementów, wymiarów bólu tj. z: bodźca (nocycepcja), intensywności doświadczeń, nieprzyjemnych emocji jakie towarzyszą doznaniom oraz z zachowania, np. cofania ręki przed ogniem itd.

Poniżej zamieszczam grafikę, która pozwoli Ci jeszcze lepiej zrozumieć, co składa się na przeżywanie bólu.

Rodząca kobieta może doświadczać jednego, dwóch, trzech lub wszystkich wymiarów bólu.

1. Bodźce, które dostarczają tego wrażenia w pierwszej fazie porodu to rozciąganie się mięśni i więzadeł oraz otwieranie się szyjki macicy. W drugiej fazie porodu wrażenie bólowe może płynąć z rozciągania mięśni dna miednicy. Dobra wiadomość z praktyki klinicznej jest taka, że hipnoza rozluźnia wszelkie mięśnie, więc ich rozciąganie staje się o wiele łatwiejsze i bardziej przyjemne niż możesz się spodziewać.

2. Wymiar czuciowy pozwala określić jak intensywne są przeżywane wrażenia. Intensywność można zmniejszać między innymi przez dostarczanie przyjemnych wrażeń w miejscu bólu.

3. Wymiar emocjonalno-motywacyjny jest bardzo istotny, bo to jego przeżywanie wiąże się z cierpieniem. Pisaliśmy już kiedyś o tym, że możliwy jest ból bez cierpienia i cierpienie bez bólu. To emocje jakich doświadczamy czynią wrażenie przyjemnym lub nieprzyjemnym.

4. Zachowanie to sposób w jaki osoba wyraża doświadczany ból. Jest to kwestia indywidualna i inni ludzie nie mogą na podstawie zachowania rodzącej określać czego doświadcza i w jakiej intensywności (Sheiner 1999).

Bardzo ważne jest to, że doświadczanie intensywności bólu (2) oraz różnych nieprzyjemnych emocji (3) odbywa się za pomocą różnych szlaków neurofizjologicznych. W związku z tym pozytywne doświadczenie porodu może być z powodzeniem doświadczane jako bardzo intensywne (2) i jednocześnie jako przyjemne (3) (Price 1987).

Kanadyjskie wytyczne dotyczące praktyki klinicznej w zarządzaniu bólem porodowym mówią wyraźnie, że cierpienie w trakcie porodu pojawia się wtedy, gdy kobieta rodząca nie może zastosować swoich sposobów radzenia sobie z sytuacją, lub wówczas gdy jej sposoby radzenia sobie są niewystarczające.

W tym momencie domyślasz się już pewnie jak hipnoza pomaga w porodzie. Poród w hipnozie, wcześniejsze przygotowania i liczne relaksacje zmieniają nastawienie do porodu. Pomagają uporać się z lękami i wzmacniają uczucie komfortu, które możesz w sobie wzbudzić w każdej sytuacji, dzięki czemu możesz zmieniać to, czego doświadczasz za pomocą stanu Twojego umysłu. To sprawia że rodzisz bez trudu, a poród staje się intensywnym doświadczeniem, które wzmacnia Cię jako matkę i kobietę.

Bibliografia:

Karabulut Ö, Coşkuner Potur D, Doğan Merih Y, Cebeci Mutlu S, Demirci N.Does antenatal education reduce fear of childbirth? Int Nurs Rev. 2016 Mar;63(1):60-7. doi: 10.1111/inr.12223. Epub 2015 Nov 27.

Coldrey JC, Cyna AM Suggestion, Hypnosis and Hypnotherapy: A Survey of Use, Knowledge and Attitudes os Anaesthetists, Anesth Intensive Care 2004, 32: 676-680

Ullman R, Smith LA, Burns E, et al. Parenteral opioids for maternal pain relief in labour. Cochrane Database Syst Rev 2010;(9):CD007396

Lowe NK. The nature of labor pain. Am J Obstet Gynecol 2002;186:S16–24.

Lundgren I, Dahlberg K. Women’s experience of pain during childbirth. Midwifery 1998;14:105–10.

No.355-PhysiologicBasisofPaininLabour andDelivery:AnEvidence-BasedApproachto itsManagement, SOGC CLINICAL PRACTICE GUIDELINE, No. 355, February 2018, J Obstet Gynaecol Can 2018;40(2):227–245 https://doi.org/10.1016/j.jogc.2017.08.003

Leap N, Dodwell M, Newburn M. Working with pain in labour: an overview of evidence. New Digest 2010;49:22–6

Odent M. The fetus ejection reflex. Birth 1987;14:104–5.

Marchand S. The Phenomenon of Pain. IASP, 2015.

Sheiner EK, Sheiner E, Shoham-Vardi I, et al. Ethnic differences influence care giver’s estimates of pain during labour. Pain 1999;81:299–305.

Price DD, Harkins SW, Baker C. Sensory-affective relationships among different types of clinical and experimental pain. Pain 1987;28:297–307.