Zaburzenia nerwicowe są bardzo zróżnicowane. Przeczytaj artykuł aby dowiedzieć się więcej.

Zaburzenia nerwicowe – Zaburzenia lękowe

• Zaburzenia z napadami paniki – zaburzenia nerwicowe

Kiedy osoba doświadcza napadu paniki jest przekonana o nadchodzącej katastrofie.  Lękowi panicznemu towarzyszą zwykle objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego i trudności w oddychaniu, które wzmagają niepokój, bo kojarzą się z zawałem serca.

Czas trwania – objawy pojawiają się na przestrzeni co najmniej jednego miesiąca.

Objawy napadu paniki: zwykle są nieoczekiwane, należą do nich np. strach, przerażenie, ból w klatce piersiowej, dreszcze, uczucie gorąca, dławienie się, duszności, szybkie lub nieregularne bicie serca, mrowienie, drętwienie, nadmierne pocenie się, nudności, zawroty głowy, drżenie.

– Są powszechne (30% wszystkich dorosłych doświadczyło przynajmniej jednego ataku paniki w życiu).

– U kobiet występują częściej.

– Mogą się pojawić u zdrowych ludzi, jako jednorazowe epizody.

– Nieleczone mogą powodować utrwalenie się szkodliwych nawyków jak np. unikanie pewnych miejsc.

– Czasem żeby opanować napad wystarczy oddychać do papierowej torby.

– Mogą maskować inne choroby.

• Agorafobia

Zaburzenia lękowe, w których strach towarzyszy sytuacjom, z których nie można się wycofać lub uciec, albo takim gdzie uzyskanie pomocy będzie utrudnione lub niemożliwe. Osoby doświadczające agorafobii unikają tych sytuacji, lub starają się przeciwdziałać lękowi organizując sobie opiekuna. Jeśli te sposoby nie są dostępne starają się radzić sobie z zaistniałą sytuacją, jednak wymaga to od nich ogromnego wysiłku i powoduje duże cierpienie.

Czas trwania: 6 miesięcy.

• Fobia swoista – zaburzenia nerwicowe

Wiąże się z lękiem przed konkretnymi przedmiotami.  Ów lęk może przybierać formę napadu paniki lub mieć lżejsze nasilenie, ale zawsze odnosi się do konkretu.

Czas trwania: 6 miesięcy

– Do 10% amerykanów cierpi na jakąś fobię.

– Początek zaburzeń ma miejsce zwykle w dzieciństwie.

– Przeważnie ekspozycja na bodziec lękowy powoduje pobudzenie – wzmożone napięcie, chęć do ucieczki, krzyk. Wyjątek stanowi reakcja wazowagalna: osoby bojące się krwi lub np. zastrzyków na widok obiektu fobii mdleją z powodu zwolnienia akcji serca i ciśnienia krwi.

– Mogą dotyczyć:

Zwierząt: ajlurofobia to lęk przed kotami.

Środowiska naturalnego: myzofobia to lęk przed brudem.

Sytuacji: klaustrofobia to lęk przed przebywaniem w zamkniętej przestrzeni.

Lęku przed krwią, zastrzykiem, zranieniem

Innych obiektów/sytuacji/zagrożeń: śmierć (tanatofobia), rak (kancerofobia)

• Fobia społeczna.

Strach przed byciem obserwowanym przez innych i ocenionym, jako głupi, żenujący czy bezradny. Osoby z tym zaburzeniem obawiają się, że ich zachowanie będzie prowadzić do upokorzenia lub zażenowania.

Czas trwania: 6 miesięcy.

Objawy: rumieńce, chrypka, drżenie lub pocenie się, mogą wystąpić napady paniki.

– W ciągu życia od 4-13 % amerykanów doświadcza fobii społecznej.

– U kobiet dominuje lęk przed zaczerwienieniem się, u mężczyzn przed korzystaniem z pisuaru.

– Początek zaburzenia przypada zwykle na połowę drugiej dekady życia.

– Żeby można było mówić o fobii społecznej u dzieci, objawy lęku muszą występować nie tylko wobec dorosłych lecz także przy rówieśnikach.

– Odnotowuje się często występowanie w rodzinie.

– Taijin kuofusho: obecny w kulturze japońskiej strach przed wprawieniem innych w zakłopotanie poprzez zaczerwienienie się, puszczanie wiatrów lub wpatrywanie się w kogoś itp.

– Częściej u kobiet i u ludzie mało zamożnych

• Zaburzenia lękowe uogólnione.

Zaburzenie dość trudne do rozpoznania, objawy są stosunkowo łagodne, ale przewlekłe.

Czas trwania: przez większość dni w ciągu ostatnich 6 miesięcy.

– Początek zwykle około 30 roku życia.

– Chorym czasem trudno jest wskazać przyczynę lęku.

– 9% w populacji ogólnej.

– Obecne wśród innych osób z rodziny.

Zaburzenia nerwicowe – Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – OCD

Obsesje to powracające myśli, wyobrażenia i impulsy, które pojawiają się natarczywie w świadomości osoby. Występują i utrzymują się, mimo, że osoba która ich doświadcza często zdaje sobie sprawę z ich irracjonalności i niedorzeczności.

Kompulsje to czynności wykonywane z taką częstotliwością, że przestają być użyteczne, a wręcz przeszkadzają. Są reakcją na obsesyjne myśli.

• Najczęściej występuje strach przed skażeniem, a w konsekwencji przesadne mycie rąk.
• Kompulsje bywają tak absorbujące, że chorym zwykłe czynności zajmują częstokroć wiele godzin (por. „Dzień świra”).
• Często występuje obsesyjna potrzeba układania rzeczy symetrycznie lub w jakimś określonym porządku.
• 10-25 % chorych nie zdaje sobie sprawy z irracjonalności swojego zachowania, co rokuje gorzej dla osiągnięcia potencjalnych korzyści z psychoterapii.
• OCD często współwystępują z depresją.
• Występują u 2-3% dorosłych.
• U chłopców powstają zwykle w dzieciństwie, u kobiet we wczesnej dorosłości.
• Mogą mieć związek z nadrważliwością obwodu łączącego korę prążkowaną ze wzgórzem.

Zaburzenia nerwicowe: Zaburzenia związane z traumą i stresem

• Zaburzenia stresowe pourazowe (PTSD)

Reakcja pojawiająca się w następstwie przeżycia traumatycznego doświadczenia, które przekracza zwykłe możliwości radzenia sobie jak np. wojna, katastrofy naturalne, wypadki komunikacyjne, ataki terrorystyczne, napaść na tle seksualnym.

Objawy: po pewnym czasie od wydarzenia osoba w jakiś sposób ponownie je przeżywa np. na skutek ekspozycji na sytuację w jakimś sensie podobną lub kojarzącą się z traumą, stara się unikać sytuacji, które mogłyby przypomnieć o zdarzeniu, jest bardziej pobudliwa (nie może spać, jest bardziej nerwowa).

Czas trwania: powyżej miesiąca.

– Podatność na wystąpienie PTSD zależy w dużej mierze od osobowości, predyspozycji genetycznych oraz wykształcenia – częściej zapadają na nie osoby słabiej wykształcone.

– Flashback: nawracające znienacka poczucie, że znowu uczestniczy się w wydarzeniu traumatycznym, któremu towarzyszą złudzenia i omamy.

– PTSD często współwystępuje z zaburzeniami nastroju, zaburzeniami lękowymi oraz z zaburzeniami związanymi z używaniem substancji psychoaktywnych.

• Zaburzenia adaptacyjne – zaburzenia nerwicowe

Stresorem jest każde wydarzenie, które wymaga od człowieka określonego wysiłku włożonego w przystosowanie się do sytuacji. Jeśli człowiek spostrzega dane wydarzenie jako za trudne, mogą pojawić się zaburzenia adaptacyjne np. w związku ze ślubem czy trudnościami w szkole. W odróżnieniu od przyczyn PTSD stresor w zaburzeniach adaptacyjnych nie jest traumatyczny.

Czas trwania: rozpoczyna się w ciągu 3 miesięcy od powstania stresora i utrzymuje do 6 miesięcy po jego ustąpieniu.

• Inne określone lub nieokreślone zaburzenia związane z traumą i stresem.

Tę kategorię stosuje się w sytuacjach, gdy pacjent był ewidentnie narażony na działanie traumy lub stresora, ale z różnych powodów jego objawy nie pasują do pozostałych kategorii. Może się tu znaleźć np. utrwalona, złożona żałoba lub zespół kulturowy (reakcja na stres właściwa dla danej kultury).

Zaburzenia nerwicowe: Zaburzenia z objawami somatycznymi.

• Przewlekłe zaburzenie, w którym występują dolegliwości somatyczne bez wyraźnego podłoża fizycznego lub fizjologicznego. Czasem występują z towarzyszącym bólem, mogą także przybrać formę zaburzenia niegdyś zwanego hipochondrią, dziś zaś funkcjonującego pod nazwą zaburzeń z lękiem przed chorobą.

Czas trwania: co najmniej 6 miesięcy

– Może odpowiadać za 7-8% zgłoszeń do poradni zdrowia psychicznego

– Ma silną tendencję do występowania rodzinnego

– Mogą występować objawy rzekomoneurologiczne takie jak np. ślepota czy poczucie obcego ciała w gardle

Jeśli uważasz nasze treści za wartościowe podziel się nimi z bliskimi osobami lub napisz komentarz. To pomaga nam zwiększyć zasięg i dotrzeć naszym materiałom do szerszego grona odbiorców, dla których dbanie o zdrowie jest ważne.

Jeśli chcesz jeszcze lepiej dbać o zdrowie dołącz do naszej bezpłatnej grupy facebookowej gdzie otrzymasz od nas w prezencie więcej materiałów i wsparcie społeczności. Zapraszamy Cię także do polubienia naszej strony na FB, dzięki temu będziesz na bieżąco ze wszystkimi naszymi publikacjami. Posłuchaj też naszego Podcastu o Zdrowiu na Spotify.

Wnioskami i pytaniami możesz się z nami podzielić w komentarzach. Odpowiadamy zwykle we wtorki i piątki. A tymczasem bądź zdrów! Bądź zdrowa!

Bibliografia:

Morrison James, DSM-5® bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów., Wydanie I, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2016

Martin E.P. Seligman, Elaine F. Walker, David L. Rosenhan, Psychopatologia, Wydanie I, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka